Czy można nie udzielić Komunii Świętej?
Droga Redakcjo!
Z zaciekawieniem czytam listy pisane do redakcji i publikowane odpowiedzi. Ośmieliły mnie one do podzielenia się pewnym niepokojącym, wakacyjnym przeżyciem. Na początku lipca spędziłem dziesięć dni w małej mazurskiej miejscowości w okolicach Iławy. W niedzielę poszedłem do kościoła i zaobserwowałem coś, czego jeszcze w swoim życiu nie widziałem. Mianowicie, podczas podawania Komunii św. ksiądz pominął jedną z osób, które podeszły do ołtarza. Zrobiło mi się nieswojo, uciekałem wzrokiem, żeby nie oglądać zmieszania tej osoby, która w tym momencie była jakby napiętnowana. Bardzo proszę wytłumaczyć mi tę sytuację. Czy ksiądz ma prawo odmówić udzielenia Komunii św.?
Jerzy S. (nazwisko i adres do wiadomości redakcji)
Panie Jerzy!
Odpowiedź zacznę od przywołania nauki, według której wszyscy wierni mają prawo przystępowania do sakramentów świętych. Nauka ta zawarta została w konstytucji dogmatycznej o Kościele (nr 37) Soboru Watykańskiego II. Obowiązujący Kodeks Prawa Kanonicznego Jana Pawła II z 1983 roku, który – można powiedzieć – jest kodyfikacją nauki soborowej, stwierdza, że “wierni mają prawo otrzymywać pomoce od swoich pasterzy z duchowych dóbr Kościoła, zwłaszcza zaś słowa Bożego i sakramentów” (kan. 213). Tenże kodeks w dalszej części mówi, iż “szafarze nie mogą odmówić sakramentów tym, którzy właściwie o nie proszą, są odpowiednio przygotowani i prawo nie wzbrania im ich przyjmowania” (kan. 843 § 1).
Cytowane normy kanoniczne podkreślają prawo wiernych do sakramentów, zaznaczając jednocześnie, zwłaszcza przywołany kan. 843 § 1, że przystępujący do sakramentu musi być odpowiednio przygotowany do jego przyjęcia oraz że nie może mu tego wzbraniać prawo. Dobitniej i jaśniej, jeśli chodzi o przystępowanie do Komunii św., wyraża się kan. 912: “Każdy ochrzczony, jeśli tylko prawo tego nie zabrania, może i powinien być dopuszczony do Komunii świętej“.
Trzeba jednak też stwierdzić, że w pewnych wypadkach prawo tego zabrania. Na przykład nie można dopuścić do Komunii św. dziecka, które nie jest dokładnie przygotowane (por. kan. 913 § 1).
Wnioskuję z listu, że opisane wydarzenie dotyczyło osoby dorosłej. Nie znam bliższych okoliczności, ale być może zaistniała sytuacja, którą reguluje przepis zawarty w kan. 915: “Do Komunii świętej nie należy dopuszczać ekskomunikowanych lub podlegających interdyktowi, po wymierzeniu lub deklaracji kary, jak również innych osób trwających z uporem w jawnym grzechu ciężkim“.
Przepis ten wymagałby obszerniejszego komentarza i podania wyjaśnienia wiernym, zwłaszcza dotyczącego ostatniego zdania normy kanonicznej, a na pewno uniknęłoby się nieprzyjemnych sytuacji, jak ta opisana w liście. Szafarz Komunii św. ma nie tylko prawo, ale także obowiązek nie udzielić jej ekskomunikowanym lub tym, którzy podlegają interdyktowi, bowiem kary te zabraniają zarówno celebracji jak i przyjmowania sakramentów świętych. Podobnie wiernym, którzy publicznie odeszli od wiary katolickiej, którzy należą do organizacji walczących z Kościołem, którzy wreszcie żyją w związkach nieformalnych, czyli w tzw. małżeństwie na próbę, rzeczywistym wolnym związku, małżeństwie złączonym tylko ślubem cywilnym, a także osobom rozwiedzionym, którzy zawarli nowe związki.
Za “PIELGRZYM” – “Spotkanie z Teologiem” – ks. Wiesław Mazurowski
