Dlaczego nazewnictwo kościołów jest tak różnorodne? Czym różnią się np.: katedra, bazylika, kolegiata…
Bazylika (od greckiego basilikos – królewski) pierwotnie oznaczała budowlę w starożytnej Grecji, w której urzędowali archontowie (wysocy urzędnicy). Następnie, w starożytnym Rzymie nazywano tak halę targowo-sądowniczą na głównym rynku (forum). Chrześcijanie zaadaptowali bazylikę grecką na swoje świątynie.
Od średniowiecza nazwę bazylika zaczęto przyznawać świątyniom niezależnie od ich architektury, traktując ją jako tytuł honorowy nadawany niektórym kościołom, najczęściej będącym siedzibą wysokiej rangi dostojnika kościelnego, np. biskupa albo legata papieskiego. Tytuł bazylika większa (basilica maior, np. w Rzymie św. Piotra, św. Jana na Lateranie, Santa Maria Maggiore i św. Pawła za Murami oraz w Asyżu bazylika św. Franciszka) jest zarezerwowany dla kościołów własnych papieża, z tronem papieskim. Bazylika mniejsza (basilica minor, np. bazylika Wniebowzięcia NMP w Pelplinie i bazylika Scięcia Jana Chrzciciela w Chojnicach) – zaczął przysługiwać pozostałym.
Katedra (od greckiego kathedra – krzesło) w starożytności oznaczała tron, na którym zasiadali władcy, urzędnicy, nauczyciele czy filozofowie. Siedząca postawa, podczas gdy inni stali, podkreślała ich godność i autorytet. Oznacza też miejsce, które zajmuje papież lub biskup w swoim kościele podczas sprawowania liturgii. Jest ona symbolem godności biskupa i jego pasterzowania. Jest też symbolem Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, zwłaszcza gdy papież wypowiada się w sprawach wiary i obyczajów ex cathedra (z katedry). Katedrą jest też tron, na którym podczas konsekracji zostaje uroczyście intronizowany biskup. Z czasem nazwa katedra objęła w ogóle główny kościół w diecezji związany z siedzibą biskupa. A więc bazylika jest jednocześnie katedrą w Pelplinie.
Kolegiata (od łac. collegium – zrzeszenie, bractwo) to kościół niebędący katedrą, przy którym znajduje się zgromadzenie kanoników. Również kościół przeznaczony na modlitwy kolegium księży. Duchowieństwo kolegiaty wyróżnia się spośród pozostałego duchowieństwa posiadaniem pewnych przywilejów honorowych. W naszej diecezji kolegiaty są w Kamieniu Krajeńskim, Kartuzach i w Koronowie.
Za “PIELGRZYM” – PYTANIA DO PROBOSZCZA – ks. Ireneusz Kalf
